تهیه محلول بافر

به طور کلی برای تهیه محلول بافر ، ابتدا توصیحات مختصری در مورد محلول بافر ارائه میدهیم و سپس نحوه انتخاب و تهیه محلول بافر را شرح میدهیم. بافر محلولی است که در برابر افزایش اسید یا باز مقاومت نموده و مانع تغییرات شدید pH می­شود محلول تامپون است که شامل دو دسته کلی زیر می­شود.

• تامپون اسید قوی یا باز قوی
• تامپون ناشی از مخلوط اسید- باز ضعیف مزدوج

از مشخصه­ های مهم بافر، نیروی بافر یا نیروی تامپونی است.

به عنوان نمونه منحنی تیتراسیون اسیدی­متری یک اسید ضعیف را در نظر داشته باشید. در x=0.5 یعنی هنگامی که غلظت گونه باز و اسید برابر است طبق رابطه هندرسون – هاسلباخ pH= pKa خواهد بود. در این نقطه شیب منحنی نزدیک صفر است و بنابراین مشاهده می­شود تغییرات pH نسبت به تغییرات غلظت باز بسیار کم است. همین موارد درباره یک باز ضعیف هم صادق است.

همانطوریکه در منحنی دیده می­شود بیشترین نیروی تامپون در x= 0.5 حاصل می­شود. این بدین معنی است که هر چه غلظت گونه اسید و باز سازنده تامپون نزدیکتر باشد تامپون قوی­تر است.

انتخاب و تهیه محلول بافر

در نمودار زیر بر اساس (ASTM D 1126) سه منحنی تامپون دیده می­شود. همانطوریکه دیده می­شود هر سه تامپون  در x=0.5 نیروی تامپونی حداکثر دارند با این حال بهترین تامپون، تامپونی است که منحنی کوچکتری دارد. اصولاً در شیمی تجزیه سعی بر آن است که محلول­ها دارای حداقل غلظت باشند چراکه در اثر افزایش غلظت نیروهای یونی افزایش یافته و قوانین و تئوری­های شیمیایی و در نتیجه پیش­بینی وقایع و محاسبات دچار عدم صحت کافی خواهند شد. بنابراین معمولاً سعی بر این است که از تامپونی استفاده شود که دارای بیشترین مقاومت و حداقل غلظت باشد. البته موارد استثنایی هم وجود دارد مانند محلول تامپون برای آزمایش سختی است که غلظت آن بالاست.