آزمایشات آب معدنی :

آزمایشات آب معدنی شامل دو دسته آزمایش میکروبی و شیمی فیزیک آب است که در آزمایشگاه دانش بنیان شرکت آبرام انجام می شود. آزمایشات آب معدنی جهت بررسی کیفیت آب و مقایسه آن با استاندارد انجام می گیرد. آزمایش های میکروبی شامل تعیین پارامتر های کل کلیفرم ، کلیفرم مدفوعی ، باکتری های هتروتروف و … است. پارامتر های شیمی فیزیک آب شامل سختی کل، کلسیم، منیزیم، نیترات، نیتریت، آمونیاک، سدیم، پتاسیم، فلوراید،کربنات، بی کربنات، کلراید ، قلیائیت کل، سولفات و … است. پارامتر های فلزات سنگین نیز در نمونه های آب معدنی بایستی آنالیز شود.

تفاوت آب معدنی و آشامیدنی

آب معدنی آبي است كه با آب آشاميدني متفاوت است. آب معدنی بوسيله محتواي املاح معدني خاص، عناصر كمياب و ديگر تركيبات مشخص مي گردد. آب معدنی از منابع طبيعي مانند چشمه و نقاط حفاري شده از سفره هاي آب زير زميني بدست مي آيد. كليه اقدامات احتياطي براي جلوگيري از هرگونه آلودگي يا تأثيرات خارجي روي كيفيت آن بايد انجام گيرد. تركيبات آن در فصول مختلف سال از ثبات نسبي برخوردار است. تحت شرايطي كه ويژگيهاي آن تغيير نكند جمع آوري مي شود.  در نزديكترين محل ممكن به سرچشمه آب، تحت شرايط بهداشتي خاص بسته بندي مي شود.

تفاوت آب معدنی با آب چشمه:

آب چشمه باید از یک منبع زیرزمینی که به طور طبیعی به سطح آب سرازیر می شود، حاصل می شود. اگر آب چشمه نیز دارای مواد معدنی در محدوده استاندارد آب معدنی باشد می تواند آب معدنی محسوب شود.

آب معدنی نیز از یک منبع زیرزمینی تهیه می شود، اما تفاوت آب معدنی با آب چشمه این است که در آب معدنی باید حداقل بخشی از مواد معدنی طبیعی و سایر عناصر کمیاب را به طور مداوم وجود داشته باشد. برخی از آب های معدنی ممکن است میزان مواد معدنی موجود در آن کم یا زیاد باشد، اما تا زمانی که میزان مواد معدنی موجود در هر کدام در محدوده استاندارد قرار داشته باشد به عنوان آب معدنی شناخته می شود.

آب معدنی هایی که در بطری ها بسته بندی می شوند نمی توانند آلوده به میکروب باشند و یا اینکه برخی مواد شیمیایی آلی یا مصنوعی را داشته باشند. به دلیل این که آب معدنی از یک منبع طبیعی تأمین می شود و کاملا عاری از هرگونه آلودگی میکروبی بوده و نیاز به برخی مواد شیمیایی آلی یا مصنوعی ندارد.

کیفیت آب معدنی :

آب معدني بايد زلال و بدون ذرات معلق و رسوب باشد. آب معدني بايد عاري از بو و مزه نامطلوب باشد. طعم و مزه آب معدني طبيعي برحسب شرايط محلي و وجود گاز و املاح مختلف آن متفاوت است. حداكثر ميزان مجاز فلزات سنگين و مواد شيمیايي موجود در آب معدني طبيعي بايـد طبـق جـدول بالا باشد. استاندارد شماره 2441 مربوط به میزان کیفیت آب معدنی بسته بندی شده می باشد.کیفیت آب معدنی با کیفیت آب چاه متفاوت است.

فیلم روش نمونه برداری آب معدنی

نمونه برداری از آب معدنی بایستی برای دو نمونه میکروبی و شیمی به صورت جداگانه اجرا گردد. نمونه میکروبیولوژیکی باید توسط ظرف استریل گرفته شود. نمونه شیمیایی هم باید با ظرف شیشه ای نمونه گیری شود. روش نمونه گیری آب به این  روش است که ابتدا محل نمونه برداری باید با  الکل و شعله استریل گردد.سپس درب ظرف نمونه گیری میکروبی را باز کرده و آب معدنی  داخل آن ریخته شود. سپس درب آن محکم بسته شود و در کول باکس قرار گیرد. در کمتر از 6 ساعت بایستی نمونه ظرف به آزمایشگاه ارسال شود. 

آیا آب معدنی مورد استفاده سالم است؟

آب معدنی باید از یک منبع طبیعی، محافظت شده و زیرزمینی تأمین شود. از ویژگی های آب معدنی این است که آب معدنی باید مواد معدنی و عناصر کمیاب را به طور طبیعی داشته باشد. آب معدنی ممکن است گازدار یا بدون گاز باشد. تفاوت اصلی آب معدنی با آب های دیگر این است که مواد معدنی موجود در داخل نمی توانند اضافه شوند.

فواید آب معدنی برای سلامتی:

همه آب های معدنی حاوی کلسیم می باشند که به ساخت استخوان و حفظ قدرت استخوان ها کمک می کند. منیزیم که به طبیعی نگه داشتن ریتم قلب و همچنین انقباض عضلات کمک می کند. سدیم نیز به عملکرد عصب و عضله ها کمک می کند.

• جذب راحت یون های معدنی

از آنجایی که مواد معدنی در آب به صورت یون وجود دارد، جذب یون برای دستگاه گوارشی آسان تر می شود. بنابراین نوشیدن آب معدنی موجب می شود بدن شما روزانه درصد قابل توجهی از کلسیم و منیزیم مورد نیاز بدن را از این طریق بدست آورد.

• احتمال تقویت استخوان ها توسط آب معدنی

از آنجایی که شیر سرشار از کلسیم می باشد و کلسیم نیز مانع بروز استخوان پوکی در افراد می شود پس هر شخص باید روزانه به اندازه کافی شیر بخورد. اگر شیر دوست ندارید و خوردن آن برایتان سخت است نوشیدن آب معدنی غنی از کلسیم بهترین راه حل برای جذب کلسیم است. در یک تحقیق نشان داده شده که شرکت کنندگان به همان اندازه ای که از شیر کلسیم دریافت می کنند به همان اندازه نیز از آب معدنی کلسیم جذب می کنند.

• کاهش کلسترول بد خون

مطالعات علمی نشان می دهد که آب معدنی به دلیل داشتن منیزیم و پتاسیم باعث کاهش کلسترول بد خون می شود.

• هضم غذا را تقویت می کند

خوردن آب معدنی بخصوص بعد از پرخوری، با افزایش ترشح آمیلاز از پانکراس با محتوای سولفات به هضم غذا کمک می کند.

• حفظ سلامت پوست

آب معدنی با داشتن مواد معدنی غنی، به طور قابل توجهی به حفظ سلامت پوست کمک می کند. همچنین به طور قابل توجهی موجب مرطوب شدن پوست و به تأخیر انداختن چین و چروک صورت می شود.

• تأثیر آب معدنی در بهبود روماتیسم

آب معدنی به کاهش التهاب مربوط به روماتیسم و آرتروز کمک می کند.

• محافظت از کلیه

الکترولیت های بی کربنات، کلراید، پتاسیم و سدیم در آب معدنی موجب جذب آب به بدن می شوند و از کم آبی بدن جلوگیری می کنند. همچنین مطالعات نشان داده که این امر غلظت اگزالات کلسیم و خطر سنگ کلیه را کاهش می دهد.

• آب معدنی مایعات و الکترولیت های بدن را دوباره پر می کند

الکترولیت ها در مایعات بدن به تنظیم عملکردهای قلب، عصب و عضله کمک می کنند. آب معدنی که دارای بیکربنات، کلراید، پتاسیم و سدیم است الکترولیت های از دست رفته از طریق تعرق بخصوص در گرمای تابستان را جبران می کند.

• جلوگیری از گرفتگی عضلات

آب معدنی که نقش مهمی در برابر از دست دادن مایعات و الکترولیت های بدن ورزشکار در حین و بعد از ورزش  دارد، با جلوگیری از گرفتگی عضلات با محتوای منیزیم، به حفظ عملکرد بدن کمک می کند.

• حفظ تعادل قند خون

آب معدنی حساسیت هورمون انسولین را افزایش داده و دلیل اینکه حاوی منیزیم است در تعادل قند خون نقش دارد.

خطرات احتمالی ناشی از نوشیدن آب معدنی:

• آب معدنی گازدار حاوی اسید کربنیک است که می تواند باعث سکسکه یا نفخ شود.
• آب معدنی و سایر آب های بسته بندی شده ممکن است آلاینده های خاصی داشته باشند. درحالی که آب معدنی باید عاری از هر نوع آلودگی باشد.
• به علاوه فرآیند ضدعفونی آب معدنی مثل آب شیر نیست چرا که آب معدنی در بطری قرار دارد پس دامنه میکروب های آب می تواند متفاوت باشد.
• آب معدنی هایی که در بطری های پلاستیک بسته بندی می شوند و اکثر ظروف پلاستیکی حاوی بیس فنول A یا BPA هستند. این ماده شیمیایی می تواند عملکرد طبیعی هورمونی را مختل کند. از نگرانی های احتمالی دیگر نیز می توان ورود ذرات ریز پلاستیک به آب اشاره کرد که می تواند برای بدن مضر باشد.
• آب معدنی گازدار می تواند به مینای دندان آسیب برساند چرا که آب گازدار دارای pH کمتری نسبت به آب معمولی است و باعث می شود آب کمی اسیدی شود.

نگرانی در مورد کیفیت آب معدنی و سایر آب ها، علائم رایج، علل و آزمون های توصیه شده

از لحاظ ظاهری:

• اگر آب ظاهری قهوه ای مایل به قرمز یا مایل به زرد داشته باشد علت آن می تواند از مواد آلی محلول یا آهن موجود در آب باشد. در این صورت باید آهن و تانن (Tannin) را باید آزمایش کرد.
• وقتی آب دارای کف یاشد، علت آن می تواند دلیل آن می تواند ورود مواد شوینده به آب باشد. در این صورت باید پارامتر دترجنت یا توتال سورفاکتاتت های آنیونی آزمایش شود.
• اگر آب کدر باشد از جمله دلایل آن می تواند رسوبات معلق موجود در آب باشد. در این صورت باید کدورت و کل جامدات معلق …. آب باید آنالیز شود.
• اگر در آب رسوب های قهوه ای لزج مانندی رویت شود، علت آن آهن محلول و باکتری های آهن باشد. پارامترهایی که باید آنالیز شود آهن و باکتری ها آن و pH می باشد.
• اگر در آب ذرات پوسته مانند یا ذرات سیاه وجود داشته باشد، علت آن منگنز محلول می باشد. در این صورت باید پارامترهای pH و منگنز را باید آزمایش کرد.

لکه ها روی وسایل حمام یا لباس ها:

• رویت لکه های قرمز یا قهوه ای در روی وسایل حمام یا لباس ها نشان دهنده آهن محلول در آب می باشد در این گونه موارد باید میزان pH و آهن اندازه گیری شود.
• اگر لکه زرد رنگ باشد دلایل آن می تواند از آهن محلول، سولفید هیدروژن و سختی آب باشد. در این گونه مواد باید پارامترهای pH، سختی، آهن و سولفید هیدروژن باشد.
• اگر لکه به رنگ سیاه باشد، عامل آن می تواند منگنز محلول و سولفیدهای هیدروژن باشد. پارامترهای آن نیز pH، منگنز و سولفیدهای هیدروژن می باشد.
• اگر لکه ها به رنگ سبز و آبی باشد، دلیل آب خورندگی آب و همین طور مس محلول موجود در آب می باشد. در اینگونه مواد باید پارامترهای pH، سختی، قلیائیت، شاخص اشباع و مس باشد.

بو یا طعم غیر طبیعی داشتن

• آب طعم تلخ داشته باشد میتواند به دلیل نیترات یا سولفات محلول باشد. در این صورت باید نیترات و سولفات را آزمایش کرد.
• اگر در آب هیدروژن سولفید وجود داشته باشد، آب طعم و بوی تخم مرغ فاسد را می دهد که در این صورت باید پارامتر هیدروژن سولفید آنالیز شود.
• اگر آب به مواد شوینده و سورفاکتانت آلوده شده باشد آب حالت صابونی پیدا می کند که باید میزان دترجنت و سورفاکتانت های آنیونی کل آزمایش شود.
• اگر آب طعم فلز بدهد در آن صورت در آب فلزات محلولی مثل آهن، منگنز، روی، مس، و سرب وجود دارد. پارامترهایی که در این بخش باید آزمایش شود عبارتند از pH، آهنف منگنز، روی، مس و سرب.
• اگر آب شور باشد به دلیل نمک های محلول بیش از حد می باشد. پارامترهایی که باید تست شود نیز عبارت اند است از: کل جامدات محلول (TDS)، کلراید، سدیم و هدایت الکتریکی.
• اگر آب طعم بنزین و نفت بدهد و یا روغن در آن دیده شود، نشان دهنده این است که آب به هیدروکربن های نفتی و چربی و روغن آلوده شده است که باید همین پارامترها را آزمایش کرد.
• در بعضی مواقع احتمال دارد که به دلیل نشت سوخت، نشت مخزن ذخیره سوخت زیرزمینی، رواناب جاده و حوضچه کنار چاه آب آلوده شده باشد. در این گونه موارد باید پارامتر ترکیبات آلی فرار را آزمایش کرد.

تغییرات دیگر در آب

• گاهی ممکن است اب خورنده بوده و موجب ایجاد خورندگی در لوله ها و سایر تأسیسات شود. در آن صورت در موقع آزمایش نمونه آب باید پارامترهای pH، سختی، قلیائیت، شاخص اشباع، سرب، مس، آهن، منگنز، سولفات، کلراید و هدایت الکتریکی آزمایش شود.
• اگر سختی آب بالا باشد یا به اصطلاح آب سخت باشد روی وسایل حمام و گلدان ها رسوبات سفید ایجاد می شود و همین طور آب سخت موجب می شود که صابون کف نکند. برای این گونه نمونه اب ها باید پارامترهای pH، سختی، قلیائیت، سولفات، هدایت الکتریکی و کل جامدات محلول (TDS) را آزمایش شود.
• اگر گاز سولفید هیدروژن در آب باشد موجب لکه دار شدن ظروف نقره ای می شود. در این حالت باید pH و سولفید هیدروژن آزمایش شده و مقدارشان مشخص شود.
• اگر آب آلوده به میکروب باشد و یا اینکه میزان نیترات موجود در آن بالاتر از حد استاندارد باشد و دارای سولفات و منگنز باشد موجب بیماری دستگاه گوارش (به عنوان مثال معده درد، حالت تهوع و اسهال) می شود. باید پارامترهای میکروبی، نیترات، سولفات، منگنز و دترجنت آنالیز شود.
• فلوراید زیاد در آب که برای دندان ها مضر است، موجب تغییر رنگ دندان ها شده و مینای خال دار در دندان ایجاد می کند. در واقع میزان فلوراید در آب آشامیدنی باید بین 0.5 تا 1.5 میلی گرم در لیتر باشد. به همین دلیل باید میزان فلوراید در آب را باید آنالیز کرد.

روشهاي پالايش آب معدنی :

پالايشهاي فيزيكي مجاز عبارتند از جداسازي اجزاء نا پايدار. ار بین بردن تركيبات محتـوي آهـن، منگنـز، سولفور و ارسنيك بوسيله دكانته كردن و يا صاف كردن و در صورت لزوم تسريع آن با عمل هوادهي. پاالايش هاي مجاز بايد در شرايطي انجام گيرد كه در ميزان تركيبات آب معـدني تغيير اساسي ايجاد نشود. حمل و نقل آب معدني طبيعي در واحدهاي حجيم براي بسته بندي يا براي هر فرايند ديگري قبـل از بسته بندي ممنوع است. آب معدني جهت بهره برداري از منابع زيرزميني آب بايد بررسي و تأييـد متخصصـان و مراجع ذيصلاح قانوني كشور قرار گيرد.