روش کار تیتراسیون

زمان مورد نیاز برای مطالعه: 5 دقیقه

روش کار تیتراسیون

دقت عمل در روش کار تیتراسیون بسیار با اهمیت می باشد چراکه یکی از مهمترین و متداولترین روشهای اندازه گیری کمی در آزمایشـگاه هـای شـیمی، حجـم سـنجی (تیتراسیون) است، که مـوارد کـاربرد گونـاگونی دارد. ماننـد تیتراسـیون اسـید- بـاز، اکسـایش- کـاهش (منگانومتری، یدومتری و …)، کمپلکسومتری، رسوبی، و… در تجزیه حجم سنجی، یک محلول با یک محلول دیگر، واکنش می دهد و تعیین حجم هـای معـادل دو ماده شرکت کننده در واکنش، مورد نظر است. برای تعیین پایان واکنش (نقطه خنثی شدن) معمولا از یـک شناساگر مناسب استفاده میشود.

آزمایش-تعیین-قلیائیت-آب

غلظت یک محلول معین، در نمونه هایی از آن با حجم های متفاوت ثابت است. ولی مقـدار مـاده حـل شده در هر یک از این نمونه ها متفاوت است. روش کار تیتراسیون به این شکل می باشد که غلظتهای مولار یا نرمال، مقدار ماده حل شده موجـود در یک لیتر از محلول را بیان میکنند. برای تعیین تعداد مولها و یا تعداد هم ارزها (اکـی والان گـرم هـا) در نمونه ای از یک محلول مولار یا نرمال ، باید غلظت محلول را در حجم آن (برحسـب لیتـر) ضـرب کـرد. برای مثال در یک محلول 4 برحسب تعریف، 4 مول ماده در یک لیتر از محلول حل شـده اسـت. 0.5 لیتر از این محلـول دارای 2مـول مـاده حـل شـده مـی باشـد. یعنـی حاصـل ضـرب حجـم در غلظـت 0.5 ×4 = 2 molبنابراین به طور کلی نتیجه می شود.

تعداد مولهای مــاده حل شده در نمونه = V × M

تعداد هم ارزهای ماده حل شده در نمونه = V × N

با توجه به اینکه همواره یک هم ارز اسید با یک هم ارز باز واکنش میدهد، پس خواهیم داشت :

meq acid = meq base
N acid (eq/L) × V(mL) acid = N base (eq/L) × V(mL) base   

رابطه فوق اساس محاسبه مربوط به تيتراسيون مي­باشد. محلولي كه داراي نرماليته مشخص است، محلول استاندارد يا محلول تيتركننده و يا محلول معلوم و محلولي كه داراي نرماليته نامشخص مي‌باشد محلول تيتر شدني يا محلول مجهول ناميده مي‌شود. معمولا محلول استاندارد را در بورت و محلول مجهول را در ارلن ماير (Erlen meyer) مي‌ريزند و نقطه پايان واكنش به وسيله يك شناساگر مناسب تعيين مي‌شود. (نرمالیته یک محلول برابراست با اکی والان گرم ماده حل شده در یک لیتر محلول)

بر اساس روش کار تیتراسیون براي برداشتن محلول مجهول معمولا از پيپت استفاده مي‌شود. پس حجم محلول مجهول در هر سنجش برابر حجم پيپت (Pipette) خواهد بود. در پايان سنجش، حجم محلول استاندارد مصرف شده از روي بورت (Burette) خوانده مي‌شود.

نرماليته محلول استاندارد معلوم است به اين ترتيب، در رابطه:  N1.V1 = N2.V2  تنها نرماليته ماده مجهول نامعلوم است، كه به سادگي قابل محاسبه خواهد بود.

روش کار تیتراسیون در آزمایشگاه

  • وسائل شيشه‌اي اندازه‌گيري بايد كاملا تميز باشند به طوري كه قطره‌ هاي آب به ديواره‌ هاي آنها نچسبیده باشد (چرب نباشد). در غير اين‌صورت آنها را با مايع پاك كننده بشوييد.
  • در روش کار تیتراسیون براي اينكه بتوانيد يك محلول را چند بار تيتر كنيد، ابتدا محلول را در بالن ژوژه بريزيد. به آن آنقدر آب مقطر اضافه كنيد تا سطح محلول مقابل خط نشانه قرار گيرد. در آن را ببنديد و خوب به هم بزنيد تا محلول يكنواخت شود (حجم بالن ژوژه روي آن نوشته شده است). سپس مي‌توانيد چندين بار حجم‌هاي معيني از آن را براي سنجش برداريد مقداري كه هر بار براي سنجش بر مي‌داريد جزء مشخصي از كل محلول است.
  • پيش از ريختن محلول در بورت، بورت(Burette) را با كمي از خود محلول بشوييد (محلول شست و شو را دور بريزيد). تا قطره هاي آب به ديواره بورت باقي نماند.
  • براي ريختن محلول در بورت از قيف استفاده كنيد.
  • دقت كنيد روش کار تیتراسیون ، شير بورت چكه نكند، پس از ريختن محلول در بورت، زير شير آن پر باشد و حباب هوا در آن باقي نماند. در صورت وجود حباب،  با باز و بسته كردن سريع شير بورت حباب را از بين ببريد.
  • بورت­هاي معمولي تا 0.1 mL مدرج شده است و شما مي توانيد تا 0.1 mL را با كمي تقريب بخوانيد و هنگام نوشتن حجم تا  0.1mL  بنويسيد. (مثلاً0.15ميلي‌ليتر صحيح است نه 15 خالي).
  • براي برداشتن محلول به وسيله پيپت در روش کار تیتراسیون ، ابتدا پيپت را با آب مقطر بشوييد، ديواره بيروني آن را به وسيله دستمال خشك كنيد. سپس داخل پيپت را با كمي از محلول مورد آزمايش بشوييد (محلول شست و شو را دور بريزيد). آنگاه سر پيپت را درون محلول قرار دهيد و به وسیله مكنده لاستيكي (Pipette Filler) آنرا پر کنید. در ادامه نوک پيپت را مدتي(تقريبا 20 ثانيه ) به بدنه ارلن تكيه دهيد تا مایع درون آن خارج شود. (مقدار بسيار جزئي از محلول كه در سر پيپت باقي مي ماند، حساب شده است، بنابراين هرگز در پيپت ندميد و آن را نتكانيد).
  • براي برداشتن محلول‌هايي كه در واكنش شركت مي‌كنند، ولي مقدارشان در محاسبه وارد نمي‌شود از استوانه مدرج استفاده كنيد.
  • محلول شناساگر يا مواد ديگر لازم براي انجام واكنش را، به محلول مجهول، در ارلن بيفزاييد.
  • خط مدرج مقابل سطح محلول درون بورت را يادداشت كنيد. ( V1 )
  • براي خواندن سطح محلول در امتداد سطح افق به بورت يا پيپت نگاه كنيد و خطي را بخوانيد كه به زير منحني سطح محلول مماس است.
  • در روش کار تیتراسیون ، يك صفحه كاغذ سفيد زير ارلن بگذاريد تا تغيير رنگ را به خوبي تشخيص دهيد.
  • شير بورت را با دست چپ و گردن ارلن را با دست راست بگيريد. ارلن را زير شير بورت نگهداريد. شيربورت را به آرامي باز كنيد و از محلول درون بورت، به تدريج، به محلول مجهول درون ارلن بيفزاييد. در تمام مدت تيتراسيون (در مدتي كه محلول معلوم را به محلول مجهول اضافه مي كنيد) بايد محلول را به كمك حركت چرخشي كه با دست به ارلن مي‌دهيد به هم بزنيد. به محض مشاهده تغيير رنگ گفته شده در هر آزمايش شير بورت را ببنديد.
  • ببينيد سطح مايع در بورت مقابل كدام خط نشانه است. آن را يادداشت كنيد( V2 ).
  • با كم كردن حجمهاي خوانده شده از روي بورت (در ابتدا و پايان تيتراسيون) حجم محلول معلوم مصرف شده را به دست آوريد (V= V2 – V1 ).
  • اگر محلول مجهول كافي را در اختيار داريد ابتدا يك بار تيتراسيون را سريع انجام دهيد تا حدود حجم معلوم مصرفي را به دست آوريد و سپس با دانستن اين مقدار، بار دوم با دقت زيادي تيتراسيون را سريع انجام دهيد تا حدود حجم معلوم مصرفي را به دست آوريد و سپس با دانستن اين مقدار، بار دوم با دقت زيادتري تيتراسيون را تكرار كنيد.
  • در روش کار تیتراسیون بهتر است که در صورتي كه چند بار تيتراسيون را انجام داده‌ايد و رقم‌هاي نزديك به هم به دست آورده‌ايد مي‌توانيد حجم‌هاي مصرفي را ميانگين بگيريد.

 

مقالات پیشنهادی

سیستم بازچرخش آب

سیستم بازچرخش آب سیستم بازچرخش آب جهت کنترل کیفیت آب استخر بخصوص استخرهای با جریان آب بازچرخشی، تصفیه آب دارای اهمیت است . این تصفیه عمدتاً شامل صاف نمودن (فیلتراسیون) همراه با و بدون تصفیه شیمیائی است . هدف عمده از تصفیه آب استخر ن گهداری آب در یک شرایط مطلوب و سالم برای استفاده شناگران می باشد. این […]

اندازه گیری فلزات سنگین در آب

اندازه گیری فلزات سنگین در آب

اندازه گیری فلزات سنگین در آب اسپكتر فتومتر جذب اتمي: فلزات سنگین يون فلزاتي در اين روش قابل اندازه‏ گيري است كه غلظت آن در دامنه تغييرات زير قرار دارد: حد بالائي غلظت قابل تعيين را مي‏توان با رقيق كردن نمونه افزايش داد. حد پائيني غلظت قابل تعيين بطور عمده بستگي به وسائل و تجهيزاتي دارد […]

اندازه گیری فرمالدئید

اندازه گیری فرمالدئید برای اندازه گیری فرمالدئید ابتدا باید به بررسی این ماده بپردازیم.  فرمالدئيد H2C=O يك عضو خانواده آلدئيـدها بـا ساده ترين مولكول آلي، گازي بيرنـگ، قابـل اشـتعال، محرك با بـوي تنـد اسـت. فرمالدئيد داراي جـرم مولكـولي 30.03 بوده.  به راحتي در دمـا و فشـار معمـول اتـاق پليمريزه ميگردد. كـاربرد وسـيع فرمالدئيـد در صـنايع مختلف […]

مس و کروم آب آشامیدنی

مس و کروم آب آشامیدنی : امروزه، آلودگي مس و کروم آب آشامیدنی به دليل سخت تجزيه پذيري و مقاومت آنها تبديل به يكي از جديترين بحرانهاي زيست محيطي گرديده است. هدف از اين مطلب، بررسي كارايي حذف ساده و رقابتي +Cr6و+ Cu2با استفاده از منعقدكننده نـوين پليمريكي است. فلزات سنگين عناصر داراي وزنهاي اتمي […]

وزن سنجی یا گراویمتری

وزن سنجی یا گراویمتری وزن سنجی یا گراویمتری (گراویمتری در شیمی تجزیه ) عبارت است از اندازه گیري کمی یـک جسـم از طریـق رسـوب دادن آن و جـدا کـردن و توزین رسوب حاصل .  به این صورت عمل می شود که وزن معینی از نمونـه شـامل جسـم مجهـول در حلال مناسبی حل می شود. سپس محلول […]

استانداردهای طراحی آزمایشگاه آب

استانداردهای طراحی آزمایشگاه آب هدف از رعایت استانداردهای طراحی آزمایشگاه آب ، فراهم کردن یک محیط بی خطر است تا کارکنان آزمایشگاه ، در آن محیط به انجام فعالیت بپردارند. دومین هدف در نظر گرفتن استانداردهای طراحی آزمایشگاه آب برای استفاده در فعالبت های آموزشی و پژوهشی است. در کل باید تجهیزات و پارامتر های […]

شرکت اندازه گیری آلاینده های زیست محیطی

شرکت اندازه گیری آلاینده های زیست محیطی آزمایشگاه آب راهبر محاسب یک شرکت اندازه گیری آلاینده های زیست محیطی می باشد که دارای گواهینامه آزمایشگاه معتمد محیط زیست می باشد. شرکت های اندازه گیری آلاینده های زیست محیطی عموما در حوزه اندازه گیری آلاینده های آب و پساب یا هوا فعالیت دارند. پارامتر هایی که […]

رنگ آمیزی گرم

رنگ آمیزی گرم رنگ آمیزی گرم متداول ترین تکنیک رنگ آمیزی مورد اتفاده  برای شناسایی ارگانیسم های رشته ای است. تکنیک های مختلفی برای رنگ آمیزی گرم وجود دارد. روش اصلاح شده هاکر در آزمایشگاه بسیاری از تصفیه خانه های فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد.  محلول های مورد نظر برای برای رنگ آمیزی شامل […]

قانون آب آشاميدني سالم

قانون آب آشاميدني سالم براساس قانون آب آشاميدني سالم EPA آلاينده هاي داراي اثرات نامطلوب بـر سـلامت عمـومي را تعيـين کرده و اسـتانداردهاي آب شرب ملي را تنظيم نمود. تمام فعاليتهاي آلاينده احتمالي در آن مناطق شناسايي شـود، كـه فعاليـتهـاي كشـاورزي بـه خصـوص اسـتفاده از كودهـا و آفتكش ها و مخازن فاضلاب از جمله اين آلاينده ها […]

نظرات کاربران

ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید در وب سایت منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • مجموع دیدگاهها: 1
  • در انتظار بررسی: 0
  • انتشار یافته: 0

هنوز دیدگاهی ثبت نشده است.

سوالی دارید؟ منتظر تماس شما هستیم

برای دریافت مشاورۀ رایگان، همین حالا با کارشناسان ما تماس بگیرید