وسایل آزمایشگاه شیمی
وسایل آزمایشگاه شیمی
وسایل آزمایشگاه شیمی که باید کار با آنها را بدانیم شامل عینک و تجهیزات ایمنی، لوله آزمایش،بشر،ارلن،ارلن تخلیه،مزور،استوانه مدرج،بالن ته گرد، بالن ژوژه،بالن سه دهانه،داکنتور،پیپت،بورت،قطره چکان،شیشه ساعت،لوله مویین،لوله شیشه ،مبرد،دسیکاتور،قیف بوخنر،كاغذ صافي،كروزه چيني،بوته چيني، هاون چيني،پيست،لوله شوي،اسپاتول،پيپت پر كن،همزن ميله اي،قفسه لوله آزمـايش،توري نسوز،مثلث نسوز،سه پايه،چراغ بونزن،گيره لوله آزمايش،گيره كروزه،گيره كروزه،گيره بورت، گيره بورت، حلقه قيف ،پايه فلزي،دما سنج،ترازوي آزمايشگاهي،دستگاه سانتريفوژ،حمام آبگرم،آون و … می باشد.
در ادامه به تشریح اجمالی برخی از تجهیزات آزمایشگاه شیمی آب می پردازیم.
- عینک و تجهیزات ایمنی: اولین و اصلی ترین قانون هر آزمایشگاهی ایمن بودن است! این امر ممکن است بدهی به نظر برسد اما اغلب کارشناسان آزمایشگاه بنابه دلایلی پروتکل های ایمنی را نادیده می گیرند و خود و اطرافیان خود را در معرض خطر قرار می دهند. پس یک کارشناس آزمایشگاه بهترین کاری که می تواند انجام دهد این است که همیشه پروتکل های ایمنی را همیشه رعایت کند. عینک ایمنی در کلیه آزمایشگاه های شیمی مورد نیاز است. استفاده نکردن از آن باعث احتمال خطر کوری در صورت پاشیدن اسید که مدام در آزمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرد می شود. برای محافظت از دست از مواد شیمیایی باید از دستکش لاتکس استفاده شود. استفاده از پیش بند حین آزمایش نیز توصیه می شود و هرگز در آزمایشگاه از کفش روباز نپوشید.
- بشر: از اين وسيله بيشتر براي حرارت دادن ، جوشـاندن و يـا برداشتن حجمي تقريبي از محلول ها استفاده مي شود كه داراي اندازه هاي مختلفي بوده و برخي از انواع آن تيره رنگ مي باشد. بشر به دلیل لب دور لبه درب ندارد با این حال می توان از شیشه ساعت برای پوشاندن دهانه آن استفاده کرد تا از نفوذ آلودگی به داخل آن یا پاشش جلوگیری کرد.
- ارلن : از اين وسيله بيـشتر بـراي حـرارت دادن محلول ها و نيز جهت انجام عمليات تيتراسـيون و يـا صـاف نمـودن و رسوب گيري محلول ها استفاده مي شود كه داراي اندازه هاي مختلفي بوده و برخي از انواع آن تيره رنگ مي باشد. دهانه باریک ارلن مایر امکان استفاده از درپوش لاستیکی یا شیشه ای را نیز فراهم می کند. همچنین می توان آن را به راحتی به یک پایه حلقه بست و از آن استفاده کرد. نکته مهم ایمنی در مورد ارلن مایر این است که هرگز آن را در بسته گرم نکنید چرا که این امر می تواند باعث افزایش فشار شده و منجر به انفجار شود.
- مزور (استوانه مدرج) : از اين وسـيله بيـشتر بـراي برداشـتن مايعات و به خصوص محلول هاي خطرناك استفاده مـي شـود كـه داراي اندازه هاي مختلفي بوده و برخي از انواع آن تيره رنگ مي باشد.
- بالن ته گرد : از اين نوع بالن بيشتر براي انجام عمليات تقطير ، رفلكس كردن و گرم كردن محلول ها استفاده مي شود كه داراي انـدازه هاي مختلف و شكل هايي با گردنه كوتاه و يا بلند مي باشد.
- بالن ژوژه : از اين نوع بالن بيشتر براي تهيه دقيق محلول هـا و نگهداري آنها استفاده مي شود كه از نوع بالن هاي ته صاف بوده و داراي درب مخصوص به خود مي باشد و نيز اندازه هـاي مختلفـي داشـته كـه محدوده حجم آنها توسط خطـي كـه بـر روي گردنـه بـالن وجـود دارد مشخص مي شود.
- دكانتور قيف جدا كننده : از اين وسيله بيشتر بـراي جـدا كردن مايعاتي كه در هم مخلوط نشده اند و به دليـل داشـتن اخـتلاف
- پيپت : پیپت از دیگر وسایل آزمایشگاه شیمی است که از اين وسيله بيشتر بـراي برداشـتن حجـم دقيقـي از مايعات استفاده مي شود كه داراي دو نوع مدرج و حباب دار بوده و هـر دو نوع اندازه هاي حجمي مختلفي دارند كه البته نوع مدرج آن كـاربرد بيشتري دارد چون توسط نوع مدرج مي توان بـه هـر انـدازه دلخـواه مقداري از محلول ها را سنجيده و برداشت ولي توسط نـوع حبـاب دار تنها يك حجم از پيش تعيين شده قابل برداشت مي باشـد كـه ميـزان حجم در نوع حباب دار معمولا بر روي حباب آن نوشـته شـده اسـت و
محدوده آن توسط خطي كه بر روي لوله بالاي حباب وجود دارد تعيـين مي شود و در هنگام استفاده از آن بايد به اين نكات توجه كـرد كـه بايـد پيپـت را طوري در دست گرفت كه بتوان توسط انگشت اشاره دهانه آن را گرفتـه تـا ميـزان حجم مايع داخل آن قابل كنترل باشد و نيز براي برداشتن محلـول هـاي سـمي و خطرناك نظير محلول هاي اسيدي، محلول هاي قليايي و … بايد حتما توسط پيپت پركن پ، پيپت را ركرده وبه كمك آن ميزان محلول داخل پيپت را كنترل كرد. - بورت : بورت از دیگر وسایل آزمایشگاه شیمی است که از اين وسيله بيشتر براي اضافه كردن حجـم دقيقـي از يـك محلول به محلولي ديگر و به خصوص براي انجام عمليات تيتراسيون استفاده مي شود كه داراي اندازه هاي مختلفي بوده و البته نوعي ديگر از بورت وجـود دارد كه به نام بورت اتوماتيك شناخته مي شود و در آن توسط يـك مكنـده محلول از مخزن مايع به داخل بورت كشيده شده و بورت پر مـي شـود و در هنگام كار با بورت بايد به اين نكات توجه داشت كـه قبـل از اسـتفاده از آن حتما بايد سطح محلول با درجه صفر روي بورت مماس باشد و نيـز درداخـل بورت حباب هاي بزرگ هوا وجود نداشته باشد.
- لوله آزمایش: لوله آزمایش لوله ای شیشه ای است که یک طرف آن باز و طرف دیگر آن بسته است. انتهای بسته گرد می باشد. از لوله های آزمایش برای نگهداری نمونه های کوچک استفاده می شود. لوله های آزمایش در درجه اول برای ارزیابی و مقایسه کیفی نمونه ها استفاده می شوند. مکان مشترک برای دیدن این موارد آزمایشگاه بیوشیمی است. هنگامی که تعداد زیادی از نمونه ها نیاز به آزمایش و مقایسه دارند، از لوله های آزمایش به سهولت برای این کار استفاده می شود. همچنین به راحتی با درپوش لاستیکی یا شیشه ای می توان در آنها را بست. لوله های آزمایش به طور کلی در یک قفسه لوله آزمایش مه مخصوصاً برای این منظور طراحی شده است نگهداری می شوند. در صورت گرم بودن و یا دلایل دیگر می توان از انبرهای لوله آزمایش برای جابجایی آنها استفاده کرد.
- شیشه ساعت: شیشه ساعت یک شیشه گرد مقعر مانند است. شیشه ساعت می تواند مقدار خیلی کم مایع یا جامد را در خود نگه دارد. آنها می تواند برای اهداف تبخیر استفاده شوند و همچنین می توان به عنوان در بشر از آنها استفاده کرد.
- هاون آزمایشگاهی: هاون آزمایشگاهی به شکل کاسه مانند بوده و جنس آن چینی می باشد. در آزمایشگاه شیمی از آن برای نرم کردن و پودر کردن اجسام و مواد بسیار سخت با عمل ساییدن استفاده می شود.
- قیف: یک قیف آزمایشگاهی دقیقاً همانند قیف های معمولی می باشد با این تفاوت که قیف آزمایشگاهی برای استفاده در محیط آزمایشگاهی طراحی شده است. قیف های آزمایشگاهی می توانند پلاستیکی یا شیشه ای باشند و بسته به نوع نیازشان می توانند دارای یک ساقه کوتاه یا یک ساقه بلند باشند. اندازه های مختلفی از قیف ها وجود دارد که می توان بر اساس مقدار مایعی که باید سریع از آن عبور داده شود انتخاب می شود.
- قطره چکان: قطره چکان ها لوله های شیشه ای کوچکی هستند که یک طرف آنها نوک باریک و طرف دیگر آنها لامپ لاستیکی مانند هستند. از قطره چکان برای افزودن محلول به صورت قطره ای به محلول یا هر چیز دیگری استفاده می شود.
- پایه ها، حلقه ها و گیره ها: از پایه ها برای در حالت تعلیق نگهداشتن ورقه ها، بشرها، ارلن ها، بورت ها و … در بلای ظروف دیگر یا در بعضی موارد، منبع حرارتی بوسیله حلقه ها و گیره ها استفاده می شود. هنگام استفاده از پایه و وصل کردن حلقه ها و گیره ها دقت کنید که از محکم بسته شدن هر کدام مطمئن شوید. هنگام بستن لوازم شیشه ای مراقب باشید که شیشه خرد نشده و فقط سفت و محکم شود.
فیلم نحوه نصب حلقه ها و گیره ها به پایه ها
- انبر و پنس: انبر و پنس برای گرفتن چیزهایی است که نباید با دست آنها را لمس کرد. برخی از انبرها مخصوص نگه داشتن بشر، برخی دیگر برای نگه داشتن لوله های آزمایش و غیره ساخته شده اند. پنس برای گرفتن چیزهای کوچک مانند مواد شیمیایی جامد که به صورت قطعات کوچکتر خرد شده استفاده می شود. بنابراین با خیال راحت تر آنها را می توان جابجا کرد.
- شعله گاز: شعله گاز وسیله ای مکانیکی است که به کپسول گاز یا لوله کشی گاز شهری وصل می شود. شعله گاز یک فلکه برای تنظیم جریان گاز و یک یقه چرخان دارد که جریان هوا را کنترل می کند. این دو باید تنظیم شوند تا شعله ای ایده آل برای اهداف گرمایش بدست آید.
